Generaties in de Nederlandse literatuur en geschiedenis

SEL-onderzoeksdag 6 juni 2025

Library Lab Magnel, Rozier 44, 9000 Gent

Thema

Het generatiebegrip is een beproefd en nog steeds relevant concept uit de sociologie, ook al wordt het gewantrouwd vanwege de teleologische en romantische connotaties (Becker 1992, Mannheim 1928). In de literatuurstudie en de geschiedenis zijn de generaties evenmin weg te denken. Wie er studies over moderne literatuur op naslaat, komt overal generaties tegen: de Tachtigers, de Van Nu en Straksers, de Vijftigers, de Beat-generatie, Generation X enzovoort. In de Nederlandse literatuurstudie is het begrip geregeld beredeneerd, bekritiseerd en gereanimeerd (Ruiter 1998, Van den Akker & Dorleijn 2004, Vandevoorde 2011, Vandevoorde 2018, Vandevoorde & Verbruggen 2014). Ook vandaag gebruiken onderzoekers het generatieconcept om lijnen aan te brengen in de literaire productie, bijvoorbeeld voor de millennialgeneratie (Demeyer & Vitse 2020). Tijdens de jaarlijkse onderzoeksdag van het Studiecentrum voor Experimentele Literatuur reflecteren negen sprekers over de inzetbaarheid van het concept, in de vorm van concrete casussen uit hun eigen onderzoek.

Literatuur

Van den Akker, W. & Dorleijn, G., ‘Talking ’bout Two Generations. The Concept of Generation in Literary Historiography’, in: T.F. Shannon & J.P. Snapper (red.), Janus at the Millennium; Perspectives on Time in the Culture of the Netherlands. Dallas, University Press of America, 2004, 11-24.

Becker, H., Generaties en hun kansen. Amsterdam, Meulenhoff, 1992.

Demeyer, H. & Vitse, S. Affectieve crisis, literair herstel. De romans van de millennialgeneratie. Amsterdam, Amsterdam University Press, 2020.

Ruiter, F., ‘Opkomst en neergang van het generatiebegrip in de literatuurwetenschap’, in: H. Righart & P. Luykx (red.), Generatiemix. Leeftijdsgroepen en cultuur. Amsterdam, Arbeiderspers, 1998, 38-62.

Vandevoorde, H. ‘Over “generaties” in de literatuurgeschiedenis. Een revisie’, in: L. Bernaerts, C. De Strycker & B. Vervaeck (red.), Breuken en bruggen. Moderne Nederlandse literatuur / Hedendaagse perspectieven. Gent, Academia Press, 2011, 15-30.

Vandevoorde, H. ‘Modernist Generations in Belgium: United and Divided by Community Art’, in: I. Rossi-Shrimpf (red.), Rupture or Continuity: Belgian Art around World War I. Leuven, Leuven University Press, 2018, 231-249.

Vandevoorde, H. & Verbruggen, C. ‘Transgenerational Brokering: The Case for Symbolism and Surrealism in Flanders’, in: Revue Belge de Philologie et d’Histoire, 92, 4, 1343-1358.

Programma

11:30	Lars Bernaerts (Universiteit Gent) Inleiding: generaties in de Nederlandse literatuur en geschiedenis
11:50	Stefan Clappaert (Vrije Universiteit Brussel) De receptie van James Ensor in de kunstkritiek van Vlaamse dichters
12:20	Hans Vandevoorde (Vrije Universiteit Brussel) Generatiestijl van nu en straks
13:00	lunch
14:00	Florian Deroo (Vrije Universiteit Brussel) Een transnationale generatie? Indische en Europese hervormers voor de Eerste Wereldoorlog
14:30	Janna Aerts (Archiefpunt) Het generatieprobleem en oorlogsdagboeken uit de Tweede Wereldoorlog
15:00	Lander Kesteloot (Universiteit Gent) De Sade au surréalisme. Sade en surrealistische generaties in de literatuur van de Lage Landen
15:30 16:00	pauze Alexander Van de Sijpe (Universiteit Gent) De genese van generaties. Seculiere en postseculiere protestantismekritiek in literatuur uit Nederland
16:30	Ruben Vanden Berghe (Vrije Universiteit Brussel/ Tilburg University) Iedereen 'aan het Internet'? Profiel van de postdigitale generatie
17:00	discussie en einde

Praktisch

Wie de onderzoeksdag wil bijwonen, meldt zich aan bij Florian Deroo () tot eind mei. Deelname is gratis.