Pornografie en literatuur in context

Op 27 maart 2018 vindt in Leuven de onderzoeksdag ‘Pornografische literatuur in/en context’ plaats. Tijdens deze onderzoeksdag zal een aantal experten uit verschillende disciplines hun licht laten schijnen op het fenomeen van de geschreven pornografie. De term pornografie komt vanaf de negentiende eeuw in omloop om teksten (en andere materialen) aan te duiden die expliciet geconcipieerd zijn om de lezer seksueel te prikkelen. Wordt pornografische literatuur eerst voornamelijk geassocieerd met libertijnse en politiek-kritische literatuur uit de zeventiende en de achttiende eeuw – en met een aristocratisch leespubliek –, dan wordt pornografie aan het einde van de negentiende eeuw een echt massa- en consumptieproduct dat beschikbaar is voor alle lagen van de bevolking. De ontwikkeling van de populaire pornografische boekenbusiness bereikt haar hoogtepunt in de jaren zestig en zeventig van de twintigste eeuw. Naast pornotijdschriften verschijnen er tientallen pornografische boekenreeksen.

Hoewel pornografie (nog steeds) een alomtegenwoordig fenomeen is in de moderne samenleving, kenmerkt ze zich ook door haar marginale positie in die samenleving en in het literaire veld in het bijzonder. Het is een praktijk die het daglicht niet mag zien en in bepaalde gevallen ronduit verboden is, maar die wel getolereerd wordt door de maatschappij. Dat pornografie een marginale maatschappelijke en culturele positie bekleedt, betekent niet dat ze volledig geïsoleerd is van deze maatschappij en cultuur. Pornografie, cultuur en maatschappij staan in een wederzijdse en dialectische relatie. Wat men als pornografisch beschouwt, is immers sterk afhankelijk van de tijdgeest en de heersende morele en culturele conventies in een samenleving. Tegelijk kan pornografie vanuit de marges deze conventies beïnvloeden.

De onderzoeksdag bestudeert de pornografische (literaire) praktijk en de dynamische en complexe relatie tussen pornografie en haar maatschappelijke, culturele en literaire context. De volgende kwesties en vragen zullen aan bod komen: Wat is pornografie in geschreven vorm en welke soorten pornografie bestonden er? Is er sprake van een coherent genre en op welke wijze evolueert dit? In welke context ontstond pornografie en op welke manier verhoudt ze zich tot die context? Wat was/is het beleid van overheden en andere openbare instellingen zoals bibliotheken omtrent pornografische boekpublicaties? Wat is de impact op het literaire veld van de bloeiende pornografische productie in de twintigste eeuw? Hoe gaan literaire auteurs om met dit fenomeen? Bestaat er zoiets als literaire pornografie? Om deze zeer uiteenlopende kwesties te behandelen laten we niet alleen onderzoekers uit diverse disciplines – literatuurwetenschappen, cultuurgeschiedenis en kunstfilosofie –, maar ook mensen uit de literaire praktijk aan het woord.

Locatie

Iers College
Janseniusstraat 1
3000 Leuven

 

Aanmelden

Wie de studiedag wil bijwonen, kan zich aanmelden op dit adres: karen.vanhove@kuleuven.be

Programma

9u30: Ontvangst

10u00 – 11u20:

      Hans Maes – ‘Kunst/literatuur of pornografie: aantekeningen bij een vals dilemma’

      Bram Lambrecht – ‘Belijdenissen met een happy ending? De masturbatiegedichten van Reve, Ouwens en Korteweg’

Koffiepauze

11u40 – 13u00:

      Gert Hekma – ‘Homoliteratuur en homoporno in Nederland’

      Karen Van Hove – ‘Het pornografisch experiment bij C.C. Krijgelmans’

Lunch

14u00 – 15u20:

      Inger Leemans – ‘De seksuele revolutie: 1670 vs. 1970’

      Arno Kuipers – ‘Erotica in de bibliotheek’

Koffiepauze

15u40 – 16u20:

      Bert Sliggers – ‘“Naziplotation”: de pornoficatie van de Tweede Wereldoorlog in Nederlandstalige en Europese romans’

16u20 – 17u:

      Besluit: ronde tafel voorgezeten door Ton Anbeek

Diner